Psy, tak samo jak ludzie, są stworzeniami społecznymi. Nie oznacza to jednak, że gdziekolwiek się znajdą, będą od razu świecić przykładem i zachowywać się należycie. Czworonogi, zwłaszcza młode i niedoświadczone albo te starsze, które miały już okazję być częścią niejednej rodziny, mogą mieć szczególny problem z odnalezieniem się w społeczeństwie. Jak zatem można pomóc naszemu pupilowi w procesie socjalizacji? Jakie czynniki mogą wpłynąć na tempo adaptacji psiaka do otoczenia?
Wczesne rozpoczęcie – czy ma tak wielkie znaczenie?
Jak doskonale możemy zauważyć w przypadku innych ssaków, zarówno u ludzi, jak i u psiaków, to właśnie te młode, rozwijające się organizmy mają największe szanse na przyswojenie świeżego nawyku czy nauczenie się nowej rzeczy. Mózg czworonoga we wczesnej fazie rozwoju jest jak „gąbka” – chłonie wszystko, co zaoferuje mu otoczenie. Dlatego musimy być tym bardziej ostrożni i uważać na to, w jakie środowisko próbujemy wprowadzić psiaka lub jakie zachowanie staramy się mu wpoić.
Nie oznacza to jednak, że dla psiaków, które swoje szczenięce lata mają już dawno za sobą, nie ma szans na zmianę zachowania czy na rozwój. Oczywiście, może to zająć więcej czasu i może wymagać więcej zaangażowania ze strony właściciela, ale na każdego pupila znajdzie się sposób, aby wyprowadzić go na drogę socjalnego futrzaka. W niektórych przypadkach okazuje się nawet, że to starszy psiak łapie nowe sztuczki czy zachowania od razu, podczas gdy ten bardziej uparty szczeniak wymaga więcej poświęconego mu czasu i zaangażowania. Wszystko więc zależy indywidualnie od psiaka.
Wyzwania – jak wprowadzać psa w nowe sytuacje?
Przedstawiając pupilowi obce środowisko przede wszystkim musimy uważnie obserwować jego reakcję. Mowa ciała, piski, niepewne spojrzenia w stronę opiekuna to wyraźne sygnały wysyłane przez czworonożnego przyjaciela, który próbuje w ten sposób dać wyraz swojemu poczuciu dyskomfortu. Konieczna jest wtedy nasza wyraźna odpowiedź, która uspokoi psiaka i zapewni go, że jego odczucia są zauważone. Możemy ofiarować nieco komfortu i zrozumienia pupilowi poprzez np. głaskanie go po głowie czy mówienie do niego uspokajającym tonem. Pies pojmując naszą obecność nie tylko poczuje się bezpieczniej, ale przekona się, że nie jest sam w nowym doświadczeniu.
Wprowadzając czworonoga w obcą sytuację bądź wystawiając go na nieznane bodźce musimy mieć pewność, że psiak nie jest tym przytłoczony oraz że jest w stanie sprostać rzucanemu przez nas wyzwaniu. Najbezpieczniej i najlepiej wprowadzać futrzakowi obce bodźce stopniowo, obserwując jego tempo i sposób adaptacji. Jeśli psiak poczuje się pewnie, wtedy dopiero możemy myśleć o następnym kroku. Zapoznając pupila z nowym dla niego człowiekiem nie zmuszajmy go do pokochania go od pierwszego wejrzenia – dajmy mu czas, aby wyrobił sobie do niego zaufanie i zobaczył, że może czuć się w jego towarzystwie bezpiecznie.
Psiaki i zwierzaki – jak zapoznawać pupila z innymi stworzeniami?
Ważne jest, aby jak najprędzej zadbać o socjalizację czworonożnego przyjaciela z innymi zwierzętami, a zwłaszcza z przedstawicielami swojego gatunku. Nie tylko poszerzy to jego świadomość o świecie, ale i znacznie ułatwi codzienne spacery czy wizyty u weterynarza. Nasz pupil nie jest jedynym psiakiem na Ziemi, więc prędzej czy później nadejdzie chwila starcia między nim, a obcym futrzakiem. Dobrze więc jest się do tego zawczasu przygotować.
Jednym ze sposobów na skonfrontowanie naszego czworonoga z innym psem jest zrobienie tego w kontrolowanych warunkach, np. podczas spotkania z behawiorystą. On z pewnością będzie wiedział, jak powoli i bezpiecznie przedstawić sobie psy. Ważne jest także, aby pierwsze poznawane przez naszego czworonoga psiaki były już odpowiednio zsocjalizowane oraz nie wykazywały wobec niego agresji, aby pozytywnie wpłynąć na jego odczucia względem innych stworzeń.
Pozytywne skojarzenia – jak połączyć przyjemne z pożytecznym podczas procesu socjalizacji?
Jednym z ważniejszych i bardziej wpływowych systemów w psim mózgu jest „ośrodek nagrody”. Buduje on bowiem jednoznacznie dobre skojarzenia i wpływa pozytywnie na samopoczucie oraz ogólny poziom zadowolenia psiaka. W bardzo prosty sposób można, a nawet powinno się, łączyć pochwalane przez nas reakcje podczas nowych doświadczeniach z oczywistą dla psiaka nagrodą. Dobrym sposobem na tego rodzaju powiązanie ze sobą tych dwóch skojarzeń jest nagradzanie czworonoga smakołykami i psimi przysmakami, gdy tylko wykaże odpowiednią postawę, czy poradzi sobie z postawionym przez nas wyzwaniem. Nasz czworonożny przyjaciel na pewno doceni nagrodę i poczuje się zachęcony do kontynuowania tego typu działań. Dodatkowo, cieszyć go będzie nasza radość, która powodowana jest jego postępami i progresem w procesie socjalizacji.
Szkolenie – jak odpowiednio zadbać o mocną i stabilną więź między opiekunem, a czworonogiem?
Niezbędną wartością w procesie socjalizacji jest odpowiednio zbudowana relacja między człowiekiem, a psiakiem. Pupil do pokonywania wyzwań, czy odnajdywania się w nowych sytuacjach potrzebuje stabilnego oparcia, jakim powinniśmy dla niego być my. Dzięki wspólnej nauce komend i nowych umiejętności znacznie wzmacniamy i dbamy o naszą relację, co ma bezpośrednie przełożenie na zaufanie, jakie żywi do nas czworonóg.
Bardzo dobrym pomysłem na umacnianie więzi z psiakiem w kontrolowanych i bezpiecznych warunkach jest udanie się po pomoc do psiego behawiorysty. Jego zaplecze wiedzy i wrażliwości pozwoli na odpowiednio poprowadzony proces, który w efekcie wpłynie znacząco na moc i stabilność więzi z pupilem. Jego pomoc również może dotyczyć samej socjalizacji – pod jego okiem najrozsądniej będzie zaznajamiać psiaka z innymi stworzeniami zwłaszcza, gdy miał on w przeszłości styczność z agresją z ich strony. Behawiorysta nie tylko zadba o odpowiednio spokojne do tego celu osobniki, ale także razem z nami będzie czuwał nad bezpieczeństwem i komfortem naszego czworonożnego przyjaciela.
Podsumowanie
W trosce o zdrowe funkcjonowanie naszego futrzaka w społeczeństwie, warto odpowiednio dbać o proces jego socjalizacji. Jego otwartość na nowe bodźce, umiejętność panowania nad obezwładniającym strachem czy brak bezpodstawnie agresywnej postawy nie tylko ułatwi codzienne spacery z pupilem, ale również znacząco wpłyną na jego wewnętrzną stabilność i spokój. Regularne treningi i ćwiczenia komend, oczywiście odpowiednio nagradzane psimi przysmakami, pozwolą na podtrzymanie silnej więzi, na której psiak będzie mógł się oprzeć w sytuacji stresowej. Ważne jest zachowanie spokojnej, cierpliwej i wyrozumiałej postawy wobec czworonożnego przyjaciela, który widząc nasze opanowanie, sam będzie czuł się bezpieczniej i stabilniej w sytuacjach dla niego niepewnych. Dobrze jest również dbać o regularne nagradzanie pupila za dobre zachowanie podczas odkrywania obcych bodźców.
