Decydując się na powiększenie rodziny o kolejnego członka w postaci zwierzaka, naturalne jest to, że chcemy zadbać o jego zdrowie i dobre samopoczucie. Staramy się, żeby jak najprędzej mógł odnaleźć się w nowej rzeczywistości i poczuć się „jak w domu”. Skacząc dookoła psiaka możemy nieintencjonalnie sprawić mu wielką krzywdę, kiedy przyjdzie czas na powrót do codziennego życia. Stacjonarna praca, wyjście do znajomych czy na zakupy spożywcze – takie sytuacje mogą postawić naszego czworonoga w sytuacji, w której zostanie sam. Jak więc przygotować psiaka na momenty naszej nieobecności i jak reagować, gdy rozpoznamy u naszego czworonoga objawy lęku separacyjnego?
Czym jest lęk separacyjny?
Lęk separacyjny jest zaburzeniem mogącym wystąpić u psów, które, bez wcześniejszego przygotowania, wystawiane są na częste bycie w pojedynkę. Czworonóg przyzwyczajony do ciągłej obecności człowieka nagle pozostawiony samemu sobie może doświadczyć dezorientacji i olbrzymiego niepokoju, który przerodzić się może w różne zachowania. Oczywiście każdy psiak reaguje na zmiany środowiska inaczej, więc zostając sam, najprawdopodobniej nie doświadczy wszystkich objawów – może nawet nie odczuć lęku. Warto jest jednak zwracać szczególną uwagę na zachowanie zwierzaka tuż przed wyjściem z domu oraz od razu po powrocie, ponieważ właśnie te reakcje naszego czworonożnego przyjaciela mogą najwięcej powiedzieć o tym, co dzieje się pod naszą nieobecność.
Jakie są objawy lęku separacyjnego?
Zaburzenia lękowe mogą mieć różne objawy, zazwyczaj różnią się też między indywidualnymi zwierzakami, jednak najczęściej wynikają z nadmiernego przywiązania do właściciela. Gdy widzimy, że nasz psiak podąża za nami krok w krok po całym domu, nie pozwalając nawet na samotne skorzystanie z toalety bez dramatycznego wycia bądź innej wyolbrzymionej w naszych oczach reakcji – wtedy właśnie mamy do czynienia z nadmiernym przywiązaniem. Pupil oczywiście może chcieć spędzać z nami czas i przebywać w miejscach, w których jesteśmy, ale musi on również umieć zostawać spokojnie tam, gdzie był. Ciągła obserwacja zachowania właściciela utrzymuje czworonoga w stresie i nieustannym stanie gotowości do działania, nie pozwalając na niezbędny do prawidłowego funkcjonowania odpoczynek.
Inną niepożądaną aktywnością, która powinna zwrócić naszą uwagę, jest regularne niszczenie przez psiaka przedmiotów. Jeśli po powrocie do mieszkania nieustannie znajdujemy pogryzione bądź rozszarpane przedmioty, powinien być to dla nas wyraźny znak odczuwanej przez zwierzaka frustracji i lęku, gdy nie ma nas w pobliżu. Również jeśli słyszymy od sąsiadów o występowaniu nadmiernego wycia czy szczekania pupila pod naszą nieobecność, powinno zaalarmować nas to o stanie naszego zwierzaka, gdy jest w pojedynkę.
Lęk i niepokój często wyrażają się poprzez różnego rodzaju zaburzenia w działaniu organizmu stworzenia. Możemy spotkać się z nadmiernym poceniem się psiaka, niekontrolowaną nadprodukcją śliny czy problemem z utrzymywaniem moczu i kału. Równie powszechnym zjawiskiem jest odmawianie przez niego jedzenia i brak apetytu zwierzaka, gdy pozostawiony jest sam w mieszkaniu. Z tego powodu może również wykazywać nadmierną ekscytację, gdy tylko stajemy w drzwiach domu. Jest to dla niego długo wyczekiwana okazja do relaksu i obniżenia stresu poprzez naszą obecność. Nieopanowana ekscytacja psiaka może wyrażać się poprzez skakanie na właściciela, przesadne lizanie czy wycieranie się o niego.
Warto jest obserwować zachowanie naszego czworonożnego przyjaciela pod kątem wyżej wymienionych objawów, jednak nie stwierdzają one jednoznacznie obecności lęku separacyjnego. Po dokładną diagnozę należy wybrać się do weterynarza lub psiego behawiorysty, któremu na pewno pomogą w podjęciu decyzji o leczeniu zaobserwowane przez nas zachowania pupila.
W jakich okolicznościach może wystąpić lęk separacyjny?
Objawy lęku separacyjnego zazwyczaj zaczynają się, gdy psiak zauważa nasze przygotowania do wyjścia. Może zacząć odczuwać nagły stres i lęk, a nawet próbować zatrzymać nas w domu. Najintensywniej odczuwa on jednak skutki wynikające z lęku separacyjnego właśnie pod naszą nieobecność. Zaburzenie to może jednak wystąpić nie tylko, gdy fizycznie nie ma nas w pobliżu. Często również brak odpowiedniej ilości poświęcanej czworonogowi uwagi może przyczynić się do wystąpienia zaburzeń lękowych. Gdy w domu pojawia się obca dla psiaka osoba, na przykład noworodek bądź partner właściciela, może on cierpieć właśnie z powodu niedoboru poświęcanej mu uwagi. Warto jest więc przygotować zwierzaka przed pojawieniem się w jego codziennym życiu nowej osoby do mniejszej ilości poświęcanej mu atencji, aby uniknąć dodatkowego stresu dla psiaka.
Często z lękiem separacyjnym łączą się przebyte przez zwierzaka różnego rodzaju traumatyczne doświadczenia takie jak przebywanie w schronisku, gdzie poświęcana psu atencja jest wyraźnie mniejsza, czy bycie porzuconym. Obserwując codzienne zachowanie psiaka należy więc mieć na uwadze przeszłość zwierzaka i przebyte przez niego sytuacje, które bezpośrednio oddziałują na odczuwane przez niego emocje oraz na sposób ich wyrażania.
Charakter sytuacji, które mają miejsce pod naszą nieobecność, również ma olbrzymie znaczenie w odniesieniu do codziennego zachowania psa. Gdy doświadczył on niepokojących sytuacji będąc samemu, na przykład głośnych hałasów czy rozpętanej za oknem burzy, naturalnie będzie oddziaływać to na samopoczucie psiaka, gdy będzie miał on znów zostać ponownie sam. Należy pamiętać, że słuch naszego czworonożnego przyjaciela jest dużo czulszy niż ten ludzki i warto jest zadbać o nie wystawianie go na działania mogące go uszkodzić lub wystraszyć. Gdy zbiera się więc na burzę, dobrze jest zamknąć okna i zapewnić pupilowi miejsce w miejscu umożliwiającym bezproblemowy odpoczynek.
Jakie kroki podjąć w celu zniwelowania lęku separacyjnego?
Najskuteczniejszą metodą w walce z jakimkolwiek zaburzeniem u naszego czworonożnego przyjaciela jest udanie się do weterynarza bądź psiego behawiorysty. Konsultacja ze specjalistą pozwoli na postawienie diagnozy oraz opracowanie indywidualnego dla każdego zwierzaka planu leczenia lęku separacyjnego. Droga do zminimalizowania zaburzenia zakładać będzie stopniowe przyzwyczajanie psiaka do bycia w pojedynkę, a cały proces odbywać się będzie w kontrolowanych warunkach i pod okiem wykształconego w tym kierunku człowieka.
